CÁCH KIỂM SOÁT VÀ GIẢM NGUY CƠ EHP TỪ TRƯỜNG SINH GROUP

TỔNG QUAN VỀ EHP

Phân loại
Vương quốc: Nấm
Ngành: Microspora (Sprague, 1977)
Lớp: Microsporea (Delphy, 1963)
Bộ: Microsporida (Balbiani, 1882)
Họ: Enterocytozoonidae (Cali và Owen, 1990)
Chi: Enterocytozoon (Desportes et al., 1985)
Loài: hepatopenaei (Tourtip et al. 2009)
Vì chúng có cùng nguồn gốc với nấm nên có đặc điểm sinh sản và phát tán thông qua bào tử.

Hình thức và cấu trúc

EHP không có bào quan tạo ra năng lượng (ty thể hoặc lục lạp). Do đó, EHP chỉ có thể sử dụng năng lượng từ tế bào chủ. Chúng là ký sinh trùng nội bào bắt buộc.
Bào tử EHP có lớp ngoài dày, cho phép chúng tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt. Bào tử trong phân hoặc xác tôm khô có thể tồn tại tới 6 tháng, thậm chí tới 1 năm nếu ở trong nước và vẫn có khả năng gây bệnh.

Các phương thức truyền tải

• Tôm trong cùng một ao có thể lây nhiễm lẫn nhau thông qua việc thải phân hoặc ăn phải tôm cùng loài đã chết.
• Nguồn nước bên ngoài bị ô nhiễm cũng là một trong những nguyên nhân chính gây nhiễm trùng trong hệ thống chăn nuôi.
• Tôm bố mẹ cũng có thể truyền EHP cho ấu trùng của chúng.
• Tôm cũng có thể bị nhiễm EHP từ vật chủ trung gian như một số loài giáp xác nhỏ, nhuyễn thể hai mảnh vỏ, v.v.
• Cần lưu ý rằng EHP có thể lây nhiễm cho tôm ở mọi giai đoạn phát triển và ở nhiều độ mặn khác nhau.

Dấu hiệu của bệnh

• Tôm bị nhiễm EHP không có dấu hiệu cụ thể khi còn nhỏ. Ngay cả khi trưởng thành cũng không có dấu hiệu chắc chắn nào để xác nhận tôm bị nhiễm EHP. Sau đây là một số dấu hiệu thường gặp của nhiễm EHP quan sát được trong thực tế:
• Kích thước tôm không đồng đều (một ao có thể có 5-7 kích cỡ tôm khác nhau).
• Vỏ tôm mỏng, màu sẫm, ruột ít.
• Tuyến gan tụy có kích thước và màu sắc không đồng đều.
• Không ăn hoặc ăn uống bất thường.
• Tôm chết rải rác, mỗi ngày vài con.
• Có liên quan đến phân trắng.
• Nếu tôm có hiện tượng đổi màu cơ từng mảng thì nguyên nhân không phải do EHP mà là do hai loại ký sinh trùng vi bào tử khác có tên là Agmasoma penaei và Thelohania duorara, là những ký sinh trùng trên mô cơ của tôm.

Vòng đời của EHP

Vòng đời của EHP khá đơn giản, chỉ có 2 dạng: bào tử và meront (giai đoạn phát triển và sinh sôi bên trong vật chủ). Khi xâm nhập vào cơ thể tôm, chúng bắt đầu lây nhiễm vào gan tụy, kéo dài các sợi phân cực ra bên ngoài, xâm nhập vào màng tế bào ống gan tụy, truyền vật liệu di truyền của chúng vào bên trong tế bào, sinh sôi và hình thành bào tử mới. Chúng phá vỡ tế bào và giải phóng ra bên ngoài, tiếp tục lây nhiễm các tế bào khác. Trong vòng một tuần, một bào tử có thể sản xuất tới 1000 bào tử mới.

Gan tụy bị phá hủy, bong tróc dần, làm suy yếu nghiêm trọng chức năng của gan tụy. Ngoài ra, trong thời gian nhiễm trùng, tôm dễ bị các tác nhân gây bệnh cơ hội như vi khuẩn Vibrio hoặc vi-rút.

 
Chẩn đoán
Như đã đề cập trước đó, do các dấu hiệu lâm sàng không đặc hiệu của tôm bị nhiễm EHP nên không thể chẩn đoán tại ao. Hiện nay, có một số phương pháp để phát hiện EHP ở tôm, bao gồm:

• Kiểm tra vi thể các mẫu gan tụy tôm dưới kính hiển vi, với độ phóng đại 100 lần trở lên. Phương pháp này dễ thực hiện và tiết kiệm chi phí.
• Kiểm tra mô học các mẫu gan tụy. Có độ chính xác cao hơn nhưng khó thực hiện hơn và đòi hỏi nhiều loại hóa chất và thuốc nhuộm khác nhau.
• Phương pháp sinh học phân tử: PCR, PCR lồng nhau hoặc PCR thời gian thực. Các phương pháp này có độ tin cậy cao nhưng tốn kém để thực hiện.

Tác hại của EHP

EHP xâm nhập và tấn công các tế bào ống gan tụy, làm suy giảm khả năng tiêu hóa và miễn dịch của tôm, khiến tôm thiếu chất dinh dưỡng cần thiết để lột xác và phát triển. Tôm yếu dễ bị các yếu tố gây bệnh khác tấn công, bệnh tiến triển kéo dài, tôm chết rải rác, hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) tăng, ảnh hưởng đến năng suất nuôi tôm.

EHP cũng được coi là một trong những nguyên nhân gây ra hội chứng phân trắng (WFS). Trong các mẫu phân trắng, một số lượng lớn bào tử EHP đã được xác định. Các tế bào gan tụy chết và bong ra vào ruột, khiến ruột chuyển sang màu trắng. Tất nhiên, khi tôm bị hội chứng phân trắng (WFS), chúng đã bị nhiễm nhiều mầm bệnh, nhưng sự hiện diện của EHP trong cơ thể chúng là một dấu hiệu cảnh báo rằng chúng rất dễ mắc hội chứng phân trắng trong tương lai nếu không có biện pháp can thiệp thích hợp.

Hơn nữa, hệ vi sinh vật đường ruột của tôm bị nhiễm EHP khác biệt đáng kể so với tôm khỏe mạnh. Khi EHP xâm nhập, sự phong phú của hệ vi sinh vật đường ruột và gan tụy giảm đáng kể. Cùng với đó, có sự gia tăng các nhóm vi khuẩn gây bệnh từ các chi Vibrio, Aquimarina và Leadbetterella. Các nhóm vi khuẩn có lợi được thay thế trong quá trình nhiễm EHP, chẳng hạn như Bacteroides, Pseudomonas, Acinetobacter, Delftia, Agrobacterium, Achromobacter, Comamonas, cũng như các loài thuộc họ Bacillaceae. Sự thay đổi này ở hệ vi khuẩn đường ruột là tiền thân của sự tiến triển của hội chứng phân trắng (WFS).


Chìa khóa để kiểm soát EHP là luôn giữ cho tôm khỏe mạnh. Khi tôm có sức đề kháng và tăng trưởng tốt, chúng có thể dễ dàng chống lại tác động của EHP cũng như chống lại hiệu quả các mầm bệnh cơ hội khác từ môi trường.

CÁCH PHÒNG NGỪA VÀ KIỂM SOÁT EHP

1. Xử lý nước:

• Nước đầu vào được lọc qua nhiều ao lắng, với thời gian lắng dài.
• Kết thúc quá trình lắng, nước được xử lý bằng liều lượng 3-5 ppm thuốc tím (KMnO4).
• Nước ao phải được khử trùng bằng 20 ppm clo và để yên trong thời gian dài (5-10 ngày) trước khi cấp vào ao nuôi.
• Đối với ao đã từng bị nhiễm EHP, cần vệ sinh sạch sẽ và để khô trong 10-15 ngày trước khi bắt đầu vụ nuôi mới. Nên phun dung dịch NaOH 3% hoặc KOH 1% lên bề mặt ao để tăng độ pH lên trên 10, kích thích bào tử EHP nảy mầm. Bào tử nảy mầm mà không có vật chủ sẽ nhanh chóng chết và không thể tiếp tục lây lan bệnh. Các dụng cụ và thiết bị từ các chu kỳ nuôi trước cũng nên được ngâm trong các dung dịch trên trong 12 giờ.
• Trong quá trình phòng bệnh: thường xuyên xử lý ao nuôi bằng sản phẩm TS ANTI EHP - Xử lý môi trường với  với liều dùng 2 lít/ 1000 m3; 7 ngày 1 lần

2. Chọn ấu trùng

• Chọn ấu trùng từ nguồn uy tín và kiểm tra tình trạng không có bệnh EHP trước khi thả vào trang trại.
• Chọn hậu ấu trùng lớn hơn (hậu 12-13) để có kết quả xét nghiệm EHP đáng tin cậy và an toàn hơn.

3. Giải pháp cho vườn ươm

Mật độ trung bình (600 - 800) trong ao lớn (1000 m 3 trở lên), mực nước ban đầu cao (1,2 m).
Hạn chế trao đổi nước trong giai đoạn hậu ấu trùng để tránh nhiễm EHP từ các nguồn bên ngoài. Chỉ sử dụng ống hút và bổ sung nước để bù lại lượng nước bị mất.

4. Thức ăn bổ sung dinh dưỡng đậm đặc giúp tôm khỏe mạnh, kháng bệnh

Sử dụng sản phẩm thức ăn bổ sung TS EHP với thành phần:

• Saponin (Chiết xuất từ cây Yucaa), min: 15.000 UI/L
• Vitamon C, min: 2%
• Acid Citric, min: 1,5%
• Dung môi cao lỏng dược liệu: Trà Xanh; Kim ngân hoa; astiso; tỏi

Liều dùng: TS EHP với liều 5 ml-10ml/1 kg thức ăn, cho ăn liên tục 3-5 ngày. 
Nếu dịch bệnh bùng phát hoặc điều trị thì tăng liều dùng gấp đôi; kết hợp với 2 lít/ 1000 m3 sản phẩm TS ANTI EHP để diệt khuẩn tăng hiệu quả điều trị.
Đồng thời kết hợp với sản phẩm TS 1001 để tái tạo tế bào tổn thương do EHP đặc biệt là tế bào gan.
Việc áp dụng đúng và kịp thời bộ đôi sản phẩm TS EHP và TS ANTI EHP sẽ giúp bà con nuôi tôm yên tâm hơn trong việc phòng và điều trị bệnh EHP, đảm bảo năng suất và chất lượng tôm nuôi.
Lưu ý: Để đạt hiệu quả tối ưu, bà con nên tuân thủ hướng dẫn sử dụng và kết hợp với các biện pháp quản lý ao nuôi hợp lý.
Mọi thông tin cần hỗ trợ về sản phẩm và phác đồ điều trị, vui lòng liên hệ số tổng đài chăm sóc khách hàng 1900565681, xin kính chúc bà con nuôi tôm thắng lợi, vụ mùa bội thu.